Niezwykle istotne wydarzenie, a mianowicie trzydniowa konferencja poświęcona postaci hetmana Stanisława Żółkiewskiego odbyła się w dniach 7-9 października br. w Krasnymstawie i Żółkiewce.
Pod tym hasłem zorganizowany był bowiem XIV Sejmik Towarzystw Regionalnych Lubelszczyzny, który w tym roku zagościł ponownie w powiecie krasnostawskim.Wojewódzka Rada Towarzystw Regionalnych powołana w 1982 roku, aby służyć promocji dziedzictwa historycznego i kulturowego w województwie lubelskim. Rada jest ciałem społecznym. Dzięki pracy jej członków powstało blisko 3200 wydawnictw o tematyce związanej z historią i dziedzictwem kulturowym województwa lubelskiego.
Celem konferencji było m.in.: : upowszechnienie wiedzy na temat postaci Stanisława Żółkiewskiego (1547-1620) – kanclerza i hetmana wielkiego koronnego – uznawanego za jednego z najwybitniejszych wodzów w dziejach Rzeczypospolitej, a także wiernego stronnika króla.
W ciągu trzech dni miało miejsce wiele interesujących wykładów o tematyce historycznej, związanej przede wszystkim z postacią hetmana Żółkiewskiego i jego działalnością.
Stanisław Żółkiewski swoją karierę polityczną rozpoczął u boku kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. W 1573 wyjechał z delegacją posłów do Paryża dla oznajmienia Henrykowi Walezemu jego wyboru na króla Polski. Wkrótce udał się na dwór cesarza Maksymiliana II Habsburga. Został sekretarzem króla Stefana Batorego.
W czasie wojny domowej opowiedział się po stronie Zygmunta III Wazy. W 1588 wyróżnił się w bitwie pod Byczyną, gdzie został ciężko ranny. Był stałym doradcą Jana Zamoyskiego. Dzięki jego protekcji otrzymał buławę polną koronną, a w 1590 został kasztelanem lwowskim. Wziął udział w pierwszej bitwie pod Cecorą. W 1597 na miejscu wsi Winniki założył miasto Żółkiew, które stało się siedzibą rodu.
W 1607 pokonał siły rokoszu Zebrzydowskiego w bitwie pod Guzowem. W nagrodę został mianowany wojewodą kijowskim. W 1609 roku stanął na czele polskiego korpusu interwencyjnego, wysłanego na pomoc tzw. dymitriadzie, w której wojska magnatów polskich uwikłały się w rosyjską wojnę domową. Interwencja rozpoczęła oficjalnie wojnę polsko-rosyjską 1609-1618. Rozpoczął długotrwałe oblężenie Smoleńska.
4 lipca 1610 roku w słynnej bitwie pod Kłuszynem odniósł swe największe zwycięstwo, pokonując oddziałem 2700 husarzy (wspomaganych przez 200 piechurów) armię rosyjską liczącą 30 tys. żołnierzy, wspieraną przez korpus szwedzki liczący 5 tys. wojska, po czym na dwa lata zajął Moskwę. Wziął do niewoli Wasyla Szujskiego i jego dwóch braci. Był zwolennikiem osadzenia na tronie moskiewskim syna króla Zygmunta III Wazy, Władysława oraz unii między Polską a Moskwą. 28 sierpnia 1610 podpisał w Moskwie z bojarami rosyjskimi układ, mocą którego królewicz Władysław został ogłoszony carem Rosji.
Na obrady sejmu w dniu 29 października 1611 roku uroczyście sprowadził jeńców z rodu Szujskich (zdetronizowanego cara Wasyla IV i jego dwóch braci), których zmusił do złożenia hołdu Zygmuntowi III Wazie.
W 1618 został hetmanem i kanclerzem wielkim koronnym. Nie potrafił opanować najazdów tatarskich na Ruś, oskarżany o nieudolność i tchórzostwo po porażce pod Oryninem. W 1620 poprowadził źle przygotowaną wyprawę na Mołdawię i poniósł ciężką klęskę w bitwie pod Cecorą, gdzie zginął w nocy z 6 na 7 października 1620 podczas odwrotu wojsk polskich. Jego głowę osadzoną na pice odesłano sułtanowi, który na ponad dwa lata umieścił ją nad wejściem do swego pałacu. Do niewoli dostał się też syn hetmana Jan, wraz z bezgłowym ciałem ojca wykupiony później przez matkę Reginę z Herburtów. Odzyskane zwłoki pochowano w żółkiewskiej farze.
Podczas konferencji wręczono dyplomy uznania dla zasłużonych regionalistów. Jednym z uhonorowanych został pan Bohdan Kiełbasa z Żółkiewki. Jest on niestrudzonym orędownikiem budowy pomnika hetmana Żółkiewskiego, a także pierwszym prezesem Regionalnego Towarzystwa Przyjaciół Żółkiewki. Pan Bohdan Kiełbasa od wielu lat jest czynnym propagatorem dziedzictwa historycznego i autorem licznych publikacji o tematyce regionalno-historycznej.
